Αν πιστεύεις ότι όλα τα μυαλά δουλεύουν με τον ίδιο τρόπο, έχουμε θέμα.
Γιατί; Γιατί έχουμε μεγαλώσει με την ιδέα ότι υπάρχει ένα “σωστό” μυαλό: οργανωμένο, συγκεντρωμένο, καλός μαθητής, ήσυχος, με κοινωνικές δεξιότητες και υψηλές επιδόσεις. Κι αν δεν ταιριάζεις σε αυτό το πακέτο; Συγγνώμη, κάτι πάει «στραβά» με εσένα.
Κι όμως – δεν πάει τίποτα στραβά. Απλώς είμαστε διαφορετικοί. Εσύ, εγώ, το παιδί σου, το παιδί της φίλης σου που φτιάχνει διαστημόπλοια με LEGO αλλά ξεχνάει να δέσει τα κορδόνια του.
Αυτό είναι νευροδιαφορετικότητα. Και όχι, δεν αφορά μόνο τον αυτισμό ή τη ΔΕΠΥ. Είναι ένα μεγάλο, πολύχρωμο φάσμα, που μας δείχνει ότι το μυαλό κάθε ανθρώπου λειτουργεί με τον δικό του μοναδικό τρόπο.
Αντί να προσπαθούμε να χωρέσουμε τα παιδιά μας (και τους εαυτούς μας) σε καλούπια, μήπως να σπάσουμε τα καλούπια και να απολαύσουμε τους εαυτούς μας;
Τι σημαίνει τελικά “νευροδιαφορετικότητα”;
Είναι ένας τρόπος να δούμε τον κόσμο πιο καθαρά: να καταλάβουμε ότι οι διαφορές στον τρόπο που μαθαίνουμε, αισθανόμαστε και σχετιζόμαστε δεν είναι ελάττωμα, αλλά κομμάτι της ανθρώπινης ποικιλομορφίας.
Το φάσμα περιλαμβάνει καταστάσεις όπως:
- Αυτισμός
- ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
- Δυσλεξία, δυσαριθμησία, δυσγραφία
- Διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας
- Tourette, OCD, και άλλα
Αλλά η ουσία είναι μία: κανένα μυαλό δεν είναι ακριβώς ίδιο με κανένα άλλο. Και δεν χρειάζεται να είναι.
Στερεότυπα που ήρθε η ώρα να αφήσουμε πίσω
- «Τα αυτιστικά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τους άλλους.»
→ Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τη θεωρία της “διπλής ενσυναίσθησης”: ίσως οι μη-αυτιστικοί δεν καταλαβαίνουν τους αυτιστικούς. Και το ανάποδο. Και αυτό είναι ανθρώπινο. - «Οι χαρισματικοί τα καταφέρνουν πάντα.»
→ Ναι, μπορεί ένα παιδί να σκέφτεται σαν μικρός φιλόσοφος και ταυτόχρονα να μπερδεύεται με τα βασικά. Να έχει υπεραναπτυγμένη κριτική σκέψη και να αγχώνεται στην καθημερινότητα. Δεν σημαίνει πως δεν χρειάζεται υποστήριξη. - «Η ΔΕΠΥ είναι απλώς έλλειψη πειθαρχίας.»
→ Δεν είναι. Είναι διαφορετικός τρόπος λειτουργίας του εγκεφάλου. Και δεν διορθώνεται με παρατηρήσεις.
High achiever ≠ χαρισματικός
Μεγάλη παρεξήγηση. Το παιδί που διαβάζει και παίρνει 20 δεν είναι απαραίτητα χαρισματικό. Μπορεί να είναι επίμονο, οργανωμένο και να προσπαθεί πολύ.
Το χαρισματικό παιδί μπορεί να είναι γεμάτο ιδέες, να κάνει ερωτήσεις που σε αφήνουν άφωνο, να έχει γρήγορη σκέψη και δημιουργικότητα – και ταυτόχρονα να βαριέται στο σχολείο, να δυσκολεύεται να συνεργαστεί ή να αποτύχει σε κάτι απλό.
Και ναι, υπάρχουν και τα “twice exceptional” παιδιά. Αυτά που είναι και χαρισματικά και νευροδιαφορετικά. Που έχουν τόσο δυνατά χαρίσματα, όσο και πραγματικές δυσκολίες.
Μια αληθινή ιστορία
Σε μία από τις συνεδρίες μου, γνώρισα ένα παιδί χαρισματικό. Σε όλα τα τεστ χαρισματικότητας τα σκορ του ήταν πολύ υψηλά. Όμως στην καθημερινότητά του «κολλούσε» σε απλά πράγματα. Και όταν λέω απλά εννοώ να μην θυμάται τους μήνες του χρόνου ενώ πήγαινε 2α δημοτικού. Να ξεχνάει τα πράγματά του. Να μην βρίσκει όλες τις μαθηματικές πράξεις.
Κι όμως, μπορούσε να εξηγήσει την έννοια του χρόνου σαν μικρός φιλόσοφος. Να εμβαθύνει σε σημαντικές έννοιες σαν ενήλικας και να συζητάει για αρχαίους πολιτισμούς με τις ώρες.
Αυτή είναι η ουσία της νευροδιαφορετικότητας: υψηλές ικανότητες και δυσκολίες μπορούν να συνυπάρχουν. Και χρειάζονται κατανόηση, όχι ετικέτες.
Το να αναγνωρίζουμε τη νευροδιαφορετικότητα δεν είναι “τάση”. Είναι μια αλλαγή στον τρόπο που βλέπουμε τους ανθρώπους – πιο ανθρώπινα, πιο δίκαια, πιο ουσιαστικά.
Και όσο περισσότερο την καταλαβαίνουμε, τόσο περισσότερο μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να ανθίσουν. Όχι επειδή ταιριάζουν στο σύστημα, αλλά επειδή το σύστημα αρχίζει να ταιριάζει σε αυτά.
Αν θέλεις να λαμβάνεις άρθρα σαν αυτό, πρακτικά εργαλεία και ουσιαστικό περιεχόμενο γύρω από τη γονεϊκότητα και τη διαφορετικότητα, γράψου στο newsletter μας και γίνε μέρος της κοινότητας της Bonding Nest.
